Yaygın adı ürtikerdir, Türkçede “kurdeşen dökmek” olarak tanımlanır ve yaklaşık aynı sorunu tarif eder.
Çeşitli sebeplerle derinin verdiği gözle görülür tepkidir, patolojik olarak alerjik reaksiyon sınıfına sokulabilir (1). Kişiye ve sebebe bağlı olarak değişen türlerde reaksiyonlarla karşılaşılabilmektedir.
Kurdeşen Nedir, Belirtileri Nelerdir?
Diğer alerjik reaksiyonlarla çok karıştırılır. Şu belirtilere bakarak ayırt edilebilir;
- Kaşıntı,
- Kızarıklık,
- Kabarıklık (kabarıklık kızarma şeklide ya da deri renginde olabilir.)
- Bölgeye göre değişen şekilde şişlikler (göz kapağı, dudaklar gibi yumuşak doku alanlarında çok hızlı ve abartılı şişme olabilir.)
- Belirtiler gün içinde hatta saatler içinde bile değişiklik gösterebilir.
- Deride ısı artışı olabilir.
- Bu belirtiler kısa süredir varsa ve kısa sürüyorsa bunu akut ürtiker, sürekli tekrarlıyor ve uzun süre devam ediyorsa kronik ürtiker denir.
- Özellikle yüz ve solunum bölgesinde ani değişim varsa dil kökü ve yutak bölgesinde şişlikler oluşup sonum sıkıntısına neden olabileceğinden acil yardım alınmalıdır.
Ürtiker Neden Olur?
Birçok sebeple olabilmektedir. Ürtikerin nedenleri kişiden kişiye değişebilmektedir. Aşağıda yer alan listede en sık görülen kurdeşen sebeplerine yer verdik.
- Gıdalar, özellikle sucuk gibi yoğun baharat içeren yiyecekler.
- Ağrı kesici ilaçlar, en sık novaline karşı görülür.
- Stres, bazı kişiler strese girdiğinde bulgular ortaya çıkabilir.
- Alkol, mayalı içecek bira ve şarap yapabilir.
- Küçük yaralanmalar sonrası görülebilir.
- Böceklerin sokması veya ısırırken bulaştırdığı tükürükleri etkileyebilir.
- Eldiven gibi lateks ürünler ve bunların deriyi sıkıştırması da tetikleyebilir.
- Ağır egzersizler yapmak da nedenler arasındadır.
- Bayat kuruyemişler, kuruyemişler uygun olmayan ortamda saklanırsa üzerinde oluşan mantarlar aflatoxin adlı madde oluşmasına neden olur.
- Bitki tozları sebeplerden biridir.
- İlaçlar, antibiyotikler, Aspirin (2)
- Romatizma gibi otoimmün hastalıklar da görülebiliyor.
- Ateşi yükselten enfeksiyon hastalıkları da bir etkendir.
- Deriye temas eden soğuk hava ve ya sur da belirtilebilir.
- Aşırı sıcak ve terleme ile güneşin zararlı UV dediğimiz ultraviyole ışınları sebeptir.
Kurdeşen Nasıl Geçer?
Klinik bulguları ortadan kaldırıp hastayı bir an önce rahatlatmak için Pruzon Merhem önerilir. Pruzon krem içeriğindeki bitkisel kortizon sayesinde derinin verdiği tepki önlenmiş olur.
Devam ederse antihistaminikler denilen ilaçların tablet formu kullanılır, tablo ağırsa antihistaminiklerin ampul formu tercih edilir. Durum acilse damardan kortizon da enjekte edilmesi gerekebilir. (3).
Pruzon pomad, antihistaminikli jeller veya kortizonlu kremler kullanılabilir ancak kortizonlu olanlar uzun süre kullanılmamalıdır, uzun süre kullanımı çeşitli yan etkilere neden olur. Bunlarla iyileştikten sonra tekrarını engellemek için sebep bulunup kullanımına son verilmelidir.
Kurdeşene Ne İyi Gelir?
Bu konuda interneti araştırdığınızda, birçok öneri karşınıza çıkar. Biraz daha araştırırsanız bu önerileri sunanların ne yazık ki bu konuda hiçbir eğitimi olmadığını görürsünüz. Zencefil, maydanoz gibi birçok sebze ve meyve önerilse de bunlar doku reaksiyonunu engellemez ve rahatlık sağlamaz.
Bunlarla vakit kaybetmek yerine doğru tedavi uygulanmalı veya tercihen uzman doktora muayene olmalı ve onun önerileri doğrultusunda ilaç kullanmalısınız. “Kurdeşene kesin çözüm” veya “kurdeşenden nasıl kurtuldum” gibi iddialara da inanmayın çünkü bu sizin vücudunuzun tepkisidir.
REFERANSLAR
- Hennino, A., Bérard, F., Guillot, I., Saad, N., Rozières, A., & Nicolas, J. F. (2006). Pathophysiology of urticaria. Clinical reviews in allergy & immunology, 30(1), 3-11.
- Grattan, C. E. H. (2003). Aspirin sensitivity and urticaria. Clinical and Experimental Dermatology: Clinical dermatology, 28(2), 123-127.
- Lee, E. E., & Maibach, H. I. (2001). Treatment of urticaria. American journal of clinical dermatology, 2(1), 27-32.