Vücudun diğer bölgelerindeki kaşıntıları, yolda yürürken ya da karşılıklı sohbet ederken bile kaşıyarak rahatlayabiliriz. Makat ve genital kaşıntıları ise toplum olarak yadırganan bir davranış olduğu için daha çok kapalı alanda kaşınarak rahatlanmaya çalışılırız. Toplu taşıma yolculuğu, ders anlatma, muayene veya ameliyat esnasında kaşınarak rahatlanamayacağı için kişide ek olarak anksiyete bozukluğu ve depresyon gibi psikolojik rahatsızlıklara da yol açar. (1).
Makatta Kaşıntı Neden Olur?
Her insanda kaşıntının nedeni farklı olabilir. Yaş ve cinsiyete göre değişkenlik gösterir. Örnek çocuklarda en sık görülen kaşıntı türü kıl kurdu (oksiyüs) olabilir. Erişkinlerde de görülür, parazitin kendisi hasta tarafından görülebilir ya da mikroskopla yumurtası görülerek teşhis edilir.
- Anüs ve genital bölgede sabun veya benzeri temizlik malzemesi kullanmak
- Aşırı kilo
- Hareketsiz yaşam
- Tolere edilemeyen gıdalar (mayalı gıdalar, acı, baharat, kahve, çikolata vs)
- Yoğun terleme
- Sentetik iç çamaşırı giymek
- Bölgeyi ıslak bırakma
- Kalitesiz tuvalet kağıdı kullanmak
- Taharetlenirken agresif davranmak
- Ters ilişki
Makat Kaşıntısı Yapan Hastalıklar Nelerdir?
- Mayasıl (anal dermatit)
- Makat çatlağı (anal fissür)
- Fistül
- Basur (hemoroid)
- Sedef
- Liken
- Siğil (kondiloma akuminata) HPV Virüsü
- Tüm alerjik hastalıklar
Bölge kaşıntılarına hastalık olmadan şu şikayetler de eşlik edebilir;
Kaşıntının gece dayanılmaz olması, bölgede nemlenme, peçeteye veya iç çamaşıra bulaşır tarzda kanama, memeler oluşması, deride kabalaşma, kötü koku, hafif – orta ağrı, sızlama olabilir.
Makatta Kaşıntı Yapan Yiyecekler Nelerdir?
Aslında sebepler arasında en sık ve ilk akla gelen şey hastanın yedikleridir. Yenilen gıdalardan yaramayan, alerji yapan, intolerans olan gıdalar neden olabilir.
Akla ilk gelen yiyecekler şunlardır;
Mayalı yiyecekler, bunların en bilineni turşulardır, özellikle acı biber turşusu ve sirke ile yapılanlarda daha belirgindir. Mayalı içecekler, en sık bira karşımıza çıkmaktadır. Domates, patlıcan, acı biber, karabiber, kimyon gibi baharatlar kaşıntıya sebep olur. Bu gıdaların hangisinden kaynaklandığının tespitini sağlayacak bir tahlil veya alerji testi yoktur.
Hangi gıdanın yaramadığı şu şekilde anlaşılabilir; Pruzon Merhem kullanıldıktan sonraki 2-4 günde şikayetler tama yakın kaybolur, sonraki günlerde yeniden başlarsa bir önceki gün yenilen gıdalar düşünülmeli ve başlatıcı gıda bu şekilde bulunmaya çalışılmalıdır. Mesela şikayetler tamamen geçmişken turşu yendi ve yeniden başladıysa burada suçlu turşudur.
Özellikle gece artan makat kaşıntıları akla kıl kurdu olabileceğini getirir.Kıl kurdu tedavisi aile boyu yapılması gerektiğinden kesin teşhis için dışkı tahlili yaptırmalı varsa kıl kurdu tedavisi yaptırmalıdır.
Makat kaşıntısı Nasıl Geçer?
Öncelikle en kısa sürede rahatlamak için Pruzon Merhem başlanmalıdır. Pruzon Merhem sürüldüğü günün sonunda kaşıntıda azalma olur ve ertesi gün ciddi ölçüde rahatlanır. Pruzon Merhem içeriğindeki maddeler ve bu maddelerin oranları anal kaşınmalar kadar şiddetli kaşınmalara da etkili olacak şekilde hazırlanmıştır.
Pruzonla düzeldikten sonra şikayetler tekrar başlarsa şunlar yapılabilir. Çocuklarda ilk akla gelen kıl kurdu olduğu için dışkıda parazit ve parazit yumurtası tespiti için gaita testi yapılmalı. Erişkinlerde daha çok gece kaşıntısı oluyorsa yine kıl kurdu olabileceği düşünülmeli ve dışkıda parazit ve parazit yumurtası araştırması yapılmalı.
Kıl kurdu teşhisi konursa uygun dozda Kontil Tablet veya Kontil Süspansiyon kullanılmalıdır. Kıl kurdu çok bulaşıcı olduğu için aile içinde bulaşmış olacağından tüm aile bireyleri Kontil kullanmalıdır.
Kıl kurdu çıkmadıysa diğer hastalıkların teşhis ve tedavisi için proktoloji uzmanına muayene olunmalı ve konulan teşhise göre tedavi önerisine uyulmalıdır. Proktoloji uzmanı hemoroid, anal fissür, fistül, kondilom gibi hastalıkların teşhis ve tedavisini yapar, şikayetler bunlardan kaynaklanıyorsa düzelir.
Tespit edilen bir cerrahi hastalık yoksa veya tedavi edilmesine rağmen kaşıntı devam ediyorsa şunlar yapılır. Anüs bölgesi sadece duru su ile temizlenmelidir, taharetlenirken de duş alırken de sadece duru su kullanılmalıdır, vücudun diğer bölgelerinde kullanılan şampuan, sabun, duş jeli gibi temizlik ürünleri kullanılmamalıdır. Kişisel hassasiyet olabileceği için saç ve vücutta kullanılan temizlik ürünlerinin bölgeye akması engellenmelidir.
Aşırı terleme varsa botilismus toksini tek çözümdür ve terlemeyi ciddi ölçüde azaltır. Ya botilismus toksini yaptırılmalı veya o bölgenin kuru kalması için gün içinde kalçaların arasına pamuklu kumaş konmalıdır. Kâğıt havlu konabilir ancak bazı kişilerde tuvalet kâğıdına karşı da reaksiyon olabilmektedir.
Yukarıda sıralanan gıdalar olabileceği düşünülerek Pruzon Merhemle düzeldikten sonra bu gıdalardan biri şikayetleri yeniden başlatırsa o gıda tüketilmemelidir. Çeşitli temizlik kimyasalları içeren ıslak mendil asla kullanılmamalıdır, “organik ıslak mendil” gibi cezp edici yazılar olsa da kullanılmamalıdır.
Yürürken, otururken, yatarken yapılan hareketlerle kalçalar ayrılır ve arası havalanır, kalçaların arasının havalanması oranın nemini alır, dar pantolon, dar etek bu havalanmayı engelleyeceği için geniş ve rahat kıyafet giyilmelidir.
Sentetik iç kıyafetler reaksiyona neden olabileceğinden pamuklu, penye veya keten iç kıyafetler tercih edilmelidir. Pantolon etek gibi iç kıyafet de dar olmalıdır.
Adet dönemlerinde şikayette artma varsa kadın bağına karşı gelişen reaksiyondan kaynaklanıyor olabilir, pamuklu iç yüzeyliler tercih edilmelidir. Kalçaların arasının rahat havalanması için kilo verilmelidir.
Taharetlenirken fazla silinerek tahriş etmek yerine daha çok suyla yıkanmalıdır.
Ters ilişki sırasında kaydırıcı kullanılıyorsa ve bu kaşıntı yapıyorsa farklı kaydırıcılar denenmelidir.
Tüm bu uygulamalara rağmen kaşıntı devam ediyorsa asıl sebep hala bulunamamış demektir.
Pruzon Makat Kaşıntısını Önler mi?
Türkiye’de makattaki kaşıntıların tedavisi için geliştirilmiş tek krem Pruzon’dur. İçeriğindeki maddeler ağırlıklı olarak bitkisel kaynaklıdır. İçerdiği bitkisel kortizon sayesinde deri reaksiyonlarını engeller, alerjik reaksiyonları hafifletir, bölgedeki mantarları yok eder (2).
TTO ile mantar ve parazitleri öldürür, makattaki kaşıntıları dindirir (3).
Çinko oksit bakterilerden arındırır ve bariyer etkisi yapar.
Kalamin bariyer etkisi yapar.
Pruzon Merhem makat kaşıntısı dışında diğer daha hafif kaşıntılı sorunlarda da etkili bir şekilde kullanılır.
REFERANSLAR
- Hadasik, K., Arasiewicz, H., & Brzezińska-Wcisło, L. (2021). Assessment of the anxiety and depression among patients with idiopathic pruritus ani. Advances in Dermatology and Allergology/Postępy Dermatologii i Alergologii, 38(4), 503-507.
- Dodangeh, N., Kheirkhah, M., Abolghasemi, J., Mojab, F., & Farshad, F. (2019). Comparison of the effects of glycyrrhiza glabra vaginal cream and clotrimazole on the symptoms of fungal vulvovaginitis. Iran Journal of Nursing, 32(117), 24-34.
- Gilissen, L., & Goossens, A. (2022). Topically Applied Drugs. In Cutaneous Drug Hypersensitivity (pp. 321-327). Springer, Cham.